Alan Mathison Turing
ur: 23 czerwca 1912 w Londynie - Anglia
zm: 7 czerwca 1954 w Wilmslow
Alan Mathison Turing (ur. 23 czerwca 1912 w Londynie - zm. 7 czerwca 1954 w Wilmslow) - angielski matematyk, twórca maszyny Turinga i jeden z twórców informatyki.
Jego ojciec, Julius Turing był pracownikiem indyjskiej służby cywilnej i razem z żoną Ethel Turing mieszkał w Chatrapur niedaleko Madrasu w południowych Indiach. Tam też Alan Turing został poczęty jesienią 1911. Rodzice przyszłego matematyka chcieli aby dziecko urodziło się w Anglii. Tak też się stało. 23 czerwca 1912 w Londynie urodził się Alan Mathison Turing. Jego ojciec niedługo po jego narodzinach wrócił do Indii natomiast matka wyjechała piętnaście miesięcy później, w połowie września 1913, pozostawiając Alana pod opieką nianiek.
W 1926 roku Alan Turing rozpoczął naukę w Scherbone School w Dorset. Od samego początku nauki wykazywał duże zdolności w dziedzinie nauk ścisłych, jednak źle czuł się w szkole, która kształciła przyszłą kadrę przywódczą Imperium Brytyjskiego.
Uczęszczając do Sherbone School, Alan odkrył swoją prawdziwą orientację seksualną, wówczas też zakochał się w Christoperze Moracomie. Ten jednak zmarł niedługo później - 13 lutego 1930 na gruźlicę. Po śmierci ukochanego, Turing zaczął jeszcze ciężej pracować aż w 1931 uzyskał stypendium naukowe na King's College w Cambridge.
Przebywając w Cambridge Turing napisał swoją prawdopodobnie najważniejszą pracę matematyczną On Computable Numbers czyli O liczbach obliczalnych. To właśnie w niej wprowadził abstrakcyjną maszynę, która była w stanie wykonywać zaprogramowaną matematyczną operacją czyli tak zwany algorytm. Maszyna mogła wykonać jednak tylko jeden, określony algorytm, na przykład mogła podnieść liczbę do kwadratu, podzielić, dodać, odjąć. Według Turinga liczby miały być podawane maszynie za pomocą papierowej taśmy podobnej do taśmy z melodią zapisaną dla pianoli. W swojej pracy Turing opisał wiele takich maszyn, które uzyskały wspólne miano maszyn Turinga. Następnie Turing opracował tak zwaną uniwersalną maszynę Turinga, która w zależności od instrukcji zapisanej na taśmie, miała wykonywać dowolną operację. W ten sam sposób udowodnił, że nie istnieje algorytm pozwalający odpowiedzieć na pytanie dotyczące nierozstrzygalności każdego innego twierdzenia, a zatem nawet uniwersalna maszyna Turinga nie była w stanie zidentyfikować wszystkich nierozstrzygalnych stwierdzeń. Było to ostateczne rozwiązania zagadnienia nierozstrzygalności wprowadzonego do logiki matematycznej przez Kurta Gödla. W tej samej pracy Turing przedstawił schemat pierwszego komputera przygotowany w oparciu o prace Charlesa Babbage'a i jego projekt Maszyny Różniczkowej nr 2. Był to projekt, którego realizacja wykraczała poza możliwości ówczesnej techniki, jednakże z inżynierskiego punktu widzenia był on zupełnie prawidłowy. Dzięki pracy O liczbach obliczalnych, w wieku 26 lat, Turing został uznany za jednego z najlepszych matematyków świata. Bardzo szybko robił karierę naukową, został nawet członkiem King's College.
W 1939 roku Rządowa Szkoła Kodów i Szyfrów zaproponowała Alanowi podjęcie pracy kryptoanalityka w Bletchley. Tam też matematyk (na przełomie 1939 i 1940 roku) zaprojektował tzw. bombę Turinga (częściowo w oparciu o prace polskich kryptoanalityków, np. Mariana Rejewskiego ? zob. bomba kryptologiczna), urządzenie służące do łamania kodu Enigmy. Było to urządzenie, dzięki któremu rozszyfrowywanie wiadomości zapisanych przy użyciu niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma było dużo prostsze, tańsze, a co najważniejsze - skuteczniejsze. Bletchey posiadało piętnaście takich bomb, każdą przeznaczoną do jednej wiadomości.
W 1941 roku nastąpiła zmiana na stanowisku dyrektora Bletchley. Nowy szef, komandor Edward Travis zablokował kryptoanalitykom dostęp do funduszy na badania i budowę bomb. Wówczas Alan Turing i jego współpracownicy zwrócili się bezpośrednio do Winstona Churchilla po dotacje na prace związane z kryptoanalizą. Dotacje te otrzymali i w rok później Bletchley posiadało już czterdzieści dziewięć bomb. Powstała także stacja bomb w Gayhurst Manor. Wówczas (pośrednio) publicznie ogłoszono rekrutację do Bletchley, publikując w Daily Telegraph krzyżówkę. Sześciu czytelników, którzy poprawnie ją rozwiązali i przeszli specjalny test zorganizowany przez MI-6, zostało zatrudnionych razem z Turingiem w Bletchley.
Po wojnie Alan Turing zaprojektował jeden z pierwszych elektronicznych, programowanych komputerów. Był również pomysłodawcą tak zwanego testu Turinga ? eksperymentu będącego próbą formalnego zdefiniowania sztucznej inteligencji.
W 1952 roku włamano się do domu Alana Turinga. Gdy zgłosił to na policję, wyjawił nieopatrznie, że jest homoseksualny. Wówczas został oskarżony o naruszenie moralności publicznej, wytoczono przeciwko niemu głośny jak na owe czasy proces. Jako karę orzeczono odebranie klauzuli dostępu do poufnych informacji oraz zakazano udziału w badaniach związanych z konstrukcją komputera. Zmuszono go do konsultacji z psychiatrą i kuracji hormonalnej. Jego zdrowie pogorszyło się, zachorował na depresję, utył i stał się impotentem. 7 czerwca 1954 Alan Turing, zamknął się w swojej sypialni i popełnił samobójstwo spożywając jabłko zanurzone wcześniej w cyjanku.
