Tales z Miletu
ur: 627 p.n.e.
zm: 540 p.n.e.
Tales z Miletu uważany jest za jednego z "siedmiu mędrców" czasów antycznych i za ojca nauki greckiej. Starożytni pisarze nazywali go "pierwszym" filozofem i "pierwszym" fizykiem, "pierwszym" matematykiem i astronomem. Te zaszczyt wyróżnienia świadczą, iż była to postać o wielostronnych zainteresowaniach i w dziedzinach, którymi się w swym życiu zajmował, dokonać musiał rzeczy znamiennych. I tak było w istocie. Tales był założycielem jońskiej szkoły filozofów przyrody, ponadto brał aktywny udział w życiu politycznym i gospodarczym swego miasta, które przez pewien okres pozostawało pod okupacją perską. Wbrew legendom mędrzec ów należał do ludzi praktycznych, utrzymywał ożywione stosunki handlowe z Egiptem, Fenicją i Babilonią, dokąd eksportowano cenione wówczas tkaniny miletańskie. To było powodem, iż do krajów tych odbywał częste podróże. I prawdopodobnie wtedy zapoznał się z osiągnięciami matematyki i astronomii Egiptu i Babilonii. Według przekazów pisarzy starożytnych Tales przewidział zaćmienie Słońca na dzień 28 V 585 r. p.n.e. oraz pomierzył wysokość piramid za pomocą cienia, który one rzucały (na podstawie podobieństwa trójkątów). Jednym z twierdzeń geometrii elementarnej, sformułowanym przez Talesa z Miletu, jest twierdzenie o proporcjonalności odcinków, na które podzielone zostały ramiona kąta przez dwie równoległe. (Jeśli ramiona kąta przeciąć dwiema równoległymi, to długości odcinków wyznaczonych przez te proste równoległe na jednym ramieniu kąta są wprost proporcjonalne do długości odpowiednich odcinków na drugim ramieniu kąta).
Poza twierdzeniami wyżej przytoczonymi, Talesowi z Miletu przypisuje się autorstwo:
-
dowodu, ze średnica dzieli koło na połowy;
-
odkrycia, że kąty przypodstawne w trójkącie równoramiennym są sobie równe;
-
twierdzenia o równości kątów wierzchołkowych;
-
twierdzenia o przystawaniu trójkątów o równym boku i przyległych dwu kątach;
-
twierdzenia, że średnica koła jest widoczna z punktu lezącego na okręgu pod kątem prostym.
Charakterystyczne są poglądy filozoficzne Talesa. Zrywały one z panującą we wcześniejszych koncepcjach, dotyczących powstawania wszechświata, mitologiczną interpretacją zjawisk przyrody. Tales za prapierwiastek rzeczywistości uważał wodę, która miała otaczać ze wszystkich stron płaski krąg Ziemi. Tales przeprowadzał eksperymenty z bursztynami, stanowiące pierwsze doświadczenia fizyczne z zakresu elektryczności.
