Szarski Jacek
ur: 1921
zm: 1980
Jacek Szarski, profesor matematyki, specjalista z zakresu równań i nierówności różniczkowych urodził się w Krakowie 6 lutego 1921 r. w rodzinie "patrycjatu krakowskiego". Z Krakowem związane są jego lata młodzieńcze, tutaj ukończył liceum i wstąpił w 1938 r. na Wydział Filozoficzny Uniwersytetu Jagiellońskiego. W czasie okupacji hitlerowskiej kontynuował studia pod kierunkiem T. Ważewskiego na tajnym uniwersytecie. Stopień magistra otrzymał zaraz po wyzwoleniu Krakowa w marcu 1945 r. Pod koniec tego roku uzyskał stopień doktora filozofii na podstawie rozprawy o problemie integralnego istnienia całki pierwszej równania różniczkowego zwyczajnego, napisanej pod kierunkiem T. Ważewskiego. Problemem tym zajmowało się kilku matematyków krakowskich. Praca habilitacyjna J. Szarskiego (1947 r.) dotyczyła nierówności różniczkowych cząstkowych pierwszego rzędu. Szarski pracował w Uniwersytecie Jagiellońskim od ukończenia studiów (marzec 1945 r.) kolejno jako asystent przy II Katedrze Matematyki, zastępca profesora III Katedry (1948 - 54), następnie jako profesor nadzwyczajny (1954) i zwyczajny (1962 r.) Katedry Analizy Matematycznej kierowanej przez T. Ważewskiego. Po przejściu T. Ważewskiego na emeryturę (1966 r.) objął jej kierownictwo. Równocześnie (1949 - 1968 r.) pracował w Instytucie Matematyki PAN, kierował Sekcją Matematyki na Wydziale Matematyki ? Fizyki - Chemii. Po utworzeniu na Uniwersytecie Jagiellońskim Instytutu Matematyki został Szarski jego dyrektorem (1955 r.) i kierownikiem Zakładu Równań Różniczkowych w tym instytucie. Wielokrotnie pełnił funkcje we władzach uczelni: prorektor (1964 - 66), dziekan Wydziału Matematyczno - Fizyczno - Chemicznego (1956 - 58), prodziekan (1954 - 56). Szarski przewodniczył w Radach Naukowych Instytutu Informatyki, Instytutu Matematycznego PAN (jako zastępca przewodniczącego), Instytutu Matematyki Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie.
Od 1969 r. był członkiem korespondentem PAN, od 1979 r. prezesem Polskiego Towarzystwa Matematycznego. Kilkakrotnie wyjeżdżał do obcych uniwersytetów w charakterze profesora wizytującego (uniwersytet stanu Kansas w Lawrence w Stanach Zjednoczonych 1958/59, uniwersytet w Karlsruhe w RFN 1963 r., uniwersytet w Uppsali w Szwecji)
Szarski pracował twórczo w zakresie równań różniczkowych i nierówności różniczkowych oraz ich zastosowań do oszacowania rozwiązań równań różniczkowych i ich obszaru istnienia. Wiele wyników uzyskał w zakresie zastosowań matematyki do zagadnień fizyki i techniki.
Problemami szacowania rozwiązań równań różniczkowych w z góry zadanych obszarach, a także określaniem dostatecznie dużego obszaru istnienia rozwiązania, czyli tzw. zagadnieniami globalnego istnienia, zajmował się w latach trzydziestych i czterdziestych T. Ważewski - twórca krakowskiej szkoły równań różniczkowych. Po wojnie tę problematykę podjął głównie J. Szarski i inni uczniowie Ważewskiego. W tych badaniach bardzo ważną rolę odegrały nierówności różniczkowe. Okazało się bowiem, że rozwiązania nieraz bardzo skomplikowanych równań różniczkowych spełniają proste nierówności różniczkowe. Stąd zagadnienia szacowania rozwiązań zostały uproszczone przez szacowanie funkcji spełniających pewne nierówności różniczkowe.
W szczególności Szarski otrzymał ważne wyniki w zakresie układów nierówności różniczkowych cząstkowych rzędu pierwszego. Jego twierdzenia stanowią uogólnienia twierdzeń Nagumy. W rezultacie dały one możliwość nowego spojrzenia na zagadnienia jednoznaczności rozwiązania problemu Cauchy'ego, dla równań cząstkowych rzędu pierwszego. Ważne w zastosowaniach wyniki otrzymał Szarski badając problemy monotoniczności rozwiązań u-kładów równań cząstkowych rzędu pierwszego (ze względu na wartości początkowe Cauchy'ego). Szarski był autorem 61 publikacji, w tym "Differentia Inequalities" (Monografie Matematyczne, t. 43, 1965 r., 1967 r.), pierwszej w literaturze światowej monografii o nierównościach różniczkowych. Znaczna część monografii zawiera wyniki własne autora. Dzieło Szarskiego odegrało doniosłą rolę w rozwoju teorii nierówności różniczkowych.
Jego wybitna działalność naukowa i dydaktyczna była wielokrotnie honorowana odznaczeniami państwowymi i naukowymi. Między innymi był odznaczony: Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1979 r.), Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1964 r.), Medalem Komisji Edukacji Narodowej (1979 r.), Medalem Tysiąclecia Państwa Polskiego (1966 r.).
Śmierć wyrwała go nagle z grona twórczo pracujących matematyków 21 lutego 1980 r. Zmarł w Zakopanem na stoku Gubałówki.
