Legendre Adrien Marie
ur: 18 września 1752 w Paryżu - Francja
zm: 10 stycznia 1833
Adrien Marie Legendre urodził się 18 września 1752 roku w Paryżu. Dzieciństwo i młodość spędził w rodzinnym mieście, tutaj też kończył College Mazarin. Bardzo wcześnie interesował się wszelkiego rodzaju zagadnieniami matematycznymi. Sprzyjały temu rozwijające się we Francji szkoły wojskowe i inżynieryjne, w których szczególny nacisk kładziono na nauki matematyczne.
W latach 1775-1780 Legendre był profesorem l'Eecole Militaire (Szkoła wojskowa) w Paryżu, następnie w l'Ecole Normale. Opracował wtedy kilka zagadnień związanych z balistyką. W 1782 roku otrzymał za te prace nagrodę Akademii Berlińskiej, a w roku 1785 powołano go na członka Academie des Sciences (paryskiej Akademii Nauk). W latach 1787-1789 Legendre interesował się pracami Monge'a związanymi z równaniami różniczkowymi. Niektóre z tych zagadnień uogólnił i poszerzył. Zajął się również teorią liczb. W swej książce "Teoria liczb" zgromadził tyle materiału dotyczącego różnych twierdzeń o liczbach całkowitych, że praca ta zachowała swą wartość do chwili obecnej.
W roku 1794 Legendre wydał podręcznik "Geometria elementarna", w której - podobnie jak wielu współczesnych mu matematyków - starał się udowodnić aksjomat Euklidesa o prostych równoległych. W 1798 r. ukazały się pierwsze prace naukowe Legendre'a, przetłumaczone na język polski przez Karczewskiego i przez Hreczynę w 1834 r. W 1799 r. w drugim wydaniu "Geometrii elementarnej" podał dowód, że suma kątów trójkąta nie może być mniejsza niż 180°.
Legendre zajmował się między innymi funkcjami eliptycznymi, funkcjami sferycznymi (wielomiany Legendre'a), rachunkiem wariacyjnym (kryterium istnienia ekstremum całki Legendre'a), wyznaczaniem orbit komet, zagadnieniem liczb pierwszych. Doszedł nawet na drodze empirycznej do pewnego wzoru pozwalającego obliczyć z dość dużym przybliżeniem ilość liczb pierwszych w zakresie do jednego miliona. Dowodu jednak nigdy nie podał. Legendre pracował nad wieloma zagadnieniami, którymi zajmował się młodszy od niego o 25 lat Gauss.
W 1806 r. odkrył równocześnie z nim metodę najmniejszych kwadratów; dał również podstawy teorii pomiarów geodezyjnych. Rozwiązywał niektóre problemy praktyczne, na przykład zajmował się wyznaczaniem stopnia szerokości geograficznej między Dunkierką i Boulogne. W 1808 r. Legendre mianowany został dożywotnim zwierzchnikiem uniwersytetu, w 1816 r. egzaminatorem l'Ecole Polytechniąue, a wkrótce potem inspektorem geodezyjnym. W latach 1816 i 1825 Legendre podał uzupełnienia do drugiego wydania "Teorii liczb". Zmarł 10 stycznia 1833 roku.
