Einstein Albert
ur: 14 marca 1879 w Ulm - Niemcy
zm: 18 kwietnia 1955 w Princeton - USA
W 1886r. Albert Einstein rozpoczął swoją szkolną karierę w Munich. Prócz lekcji gry na skrzypcach, które pobierał od szóstego do szesnastego roku życia, w domu uczył się także religii, Judaizmu. Dwa lata później otworzył gimnazjum Luitpold i jego lekcje religii odbywały się w szkole. Od 1891r. zaczął studiować matematykę, szczególnie rachunki.
W 1894r. rodzina Einsteinów przeprowadziła się do Milanu, jednak Einstein pozostał w Munich. W 1895r. Einstein nie zdał egzaminu, który pozwoliłby mu zdawać na dyplomowanego inżyniera elektryki w Eidgenossische Technische Hochschule w Zurychu. Einstein zrzekł się niemieckiego obywatelstwa i na parę lat pozostał bez żadnego. Do 1899r. nie starał się nawet o szwajcarskie obywatelstwo, jednak zostało mu ono nadane w 1901r.
Podczas kiedy nie zdał wstępnego egzaminu do ETH, Einstein uczęszczał do średniej szkoły w Aarau, aby tym otworzyć sobie drogę do ETH w Zurychu. W Aarau napisał esej, w którym opisał swoje plany na przyszłość: "Gdyby udało mi się zdać egzaminy, poszedłbym do szkoły w Zurychu. Przez cztery lata studiowałbym tam matematykę i fizykę. Wyobrażam sobie siebie jako nauczyciela teorii tych dziedzin nauki. Oto powody, które nakłoniły mnie do tego planu: takie jest moje usposobienie do abstrakcyjnej i matematycznej myśli oraz mój brak wyobraźni i praktycznych możliwości."
Rzeczywiście Einsteinowi udało się spełnić swój plan i w 1900r. otrzymał tytuł nauczyciela matematyki i fizyki. Jednym z jego przyjaciół z ETH był Marcel Grossmann, z którym był w jednej klasie. Einstein starał się uzyskać posadę, pisząc do Hurwitza, który dałby mu nadzieję w tej sytuacji, jednak nic z tego nie wyszło. Trzech kolegów ze studiów Einsteina, wraz z Grossmannem byli asystentami w ETH w Zurychu, lecz wyraźnie Einstein nie zrobił dobrego wrażenia i w 1901r. nadal pisywał do różnych uniwersytetów z prośbą o pracę, jednak bez powodzenia.
Udało mu się uniknąć szwajcarskiej lądowej służby wojskowej, ponieważ miał płaskostopie i żylaki. W połowie 1901r. miał tymczasową pracę nauczyciela w Technikum w Winterthur. W tym czasie napisał: "... odrzuciłem ambicje, by dostać się na uniwersytet..."
Kolejną jego tymczasową pracą, było nauczanie w prywatnej szkole w Schaffhausen. Następnie ojciec Grossmanna starał mu się pomóc w znalezieniu pracy, rekomendując go dyrektorowi biura w Bern. Einstein został mianowany ekspertem technicznym trzeciej klasy.
Einstein pracował w tym biurze od 1902 do 1909r., na początku pracując tymczasowo, a od 1904r. na pełnym etacie, natomiast w 1906r. awansował na eksperta technicznego drugiej klasy. W czasie pracy w biurze w Bern skompletował on zdumiewający szereg publikacji teorii fizyki, napisanych w czasie wolnym bez pomocy literatury naukowej i współpracowników.
Einstein zdobył doktorat na Uniwersytecie w Zurychu w 1905r. za tezę: Nowe określenie rozmiarów cząsteczek. Zadedykował ją Grossmannowi.
W pierwszej z trzech prac, napisanych w 1905r. Einstein zbadał fenomenalne odkrycie Maksa Plancha, które mówiło o tym, że energia elektromagnetyczna jest emitowana w niewielkich ilościach z napromieniowanych przedmiotów. Energia w takich ilościach była dokładnie proporcjonalna do cząsteczek promieniowania. To podważyło tradycyjną teorię elektromagnetyczną bazującą na równaniach Maxwella i prawie termodynamiki, według którego energia elektromagnetyczna składa się z fal, które mogą zawierać małe ilości energii. Einstein użył hipotezy Plancha, by opisać elektromagnetyczne promieniowanie światła.
Druga praca Einsteina mówiła o tym, o czym dzisiejsza teoria względności. Oparł on swoją nową tezę, interpretując klasyczne zasady względności, mianowicie, że prawa fizyki muszą mieć tę samą formę w każdej adnotacji. W drugiej ważnej teorii zakładał on, że prędkość światła pozostała taka sama we wszystkich adnotacjach, czego wymagała teoria Maxwella.
Potem w 1905r. Einstein pokazał jak równoważą się masa i energia. Nie był on pierwszym, który przedstawił wszystkie te części teorii względności. Jego wkład jest bardzo ważną częścią klasycznej mechaniki i elektrodynamiki Maxwella.
Trzecia praca Einsteina z 1905r. dotyczyła mechaniki statycznej, zajmowali się tym także Ludwik Boltzmann i Josiah Gibbs.
Po 1905r. Einstein kontynuował pracę nad wyżej wymienionymi dziedzinami. Wniósł on ogromny wkład do rozwinięcia teorii względności o fenomen obejmujący przyspieszenie. Klucz pojawił się w 1907r. z zasadą równowagi, w której przyspieszenie grawitacyjne nie dawało się odróżnić od przyspieszenia wywołanego siłami mechaniki. Dlatego masa grawitacyjna była z masą bezwładności.
W 1908r. Einstein został wykładowcą na Uniwersytecie w Bern po przedstawieniu jego tez: Konsekwencje składu promieniowania pochodzącego z rozkładu prawa czarnych ciałek. Rok później został profesorem fizyki na Uniwersytecie w Zurychu, rezygnując z wykładania na Uniwersytecie w Bern i pracy w biurze w Bern.
W 1909r. Eistein został uznany głównym myślicielem naukowym i w tym też roku zrezygnował z pracy w biurze. Został mianowany pełnoetatowym profesorem na Uniwersytecie Karl-Ferdinand w Pradze w 1911r. Ten rok był znaczący dla Einsteina od kiedy był w stanie stworzyć wstępne twierdzenie o tym, jak promień światła z odległej gwiazdy, mijając w bliskiej odległości Słońce, skręca nieznacznie w jego kierunku. To byłoby bardzo znaczące, gdyż mogłoby doprowadzić do pierwszego eksperymentalnego dowodu ulubionej teorii Einsteina.
W 1912r. Einstein rozpoczął nową fazę jego badań nad grawitacją, z pomocą przyjaciela, matematyka Marcela Grossmanna przedstawiając swoją pracę. Einstein nazwał swoją nową pracę główną teorią względności. Przeniósł się z Pragi do Zurychu w 1912r., by objąć stanowisko w Eidgenossische Technische Hochschule w Zurychu.
Einstein powrócił do Niemiec w 1914r., lecz nie starał się o niemieckie obywatelstwo. Przyjął jednak ciekawą propozycję. Został badaczem w Pruskiej Akademii Naukowej oraz na Uniwersytecie w Berlinie (lecz bez obowiązku nauczania). Zaproponowano mu też objęcie kierowniczego stanowiska w niedawno założonym Instytucie Fizyki Kaisera Wilhelma w Berlinie.
Po paru nieudanych początkach Einstein w 1915r. opublikował ostatnią wersję swojej głównej teorii. Zaraz przed publikacją swojej pracy napisał: "Jestem bardzo szczęśliwy, odniosłem pełny sukces w przekonywaniu Hilberta i Kleina."
Hilbert tydzień przed zakończeniem przez Einsteina jego pracy opublikował pracę, która zawierała poprawne równanie teorii względności.
Kiedy brytyjska tajna ekspedycja w 1919r. potwierdziła jego twierdzenie, Einstein był uwielbiany przez popularną prasę, londyński "Times" 7 listopada 1919r. napisał: "Rewolucja w nauce- Nowa teoria wszechświata- Teoria Newtona odrzucona."
W 1920r. wykłady Einsteina w Berlinie były potępiane przez demonstracje, które (czemu oficjalnie zaprzeczano) były anty-żydowskie. Na pewno wyrażały one silny sprzeciw przeciwko jego pracom. Einstein odpowiedział na to w prasie, cytując Lorenza, Plancha i Eddingtona popierających jego teorie i ukazał, iż rzeczywiście Niemcy atakowaliby go nawet gdyby był on: "... niemieckiej narodowości ze swastyką lub bez zamiast Żydem o liberalnych, międzynarodowych przekonaniach."
W 1921r. Einstein pierwszy raz odwiedził Stany Zjednoczone. Jego głównym powodem było zwiększenie funduszy na projektowany Hebrajski Uniwersytet w Jerozolimie. Przyjął on Medal Bernarda podczas wizyty i wygłosił parę wykładów o względności. Wiadomo, że wypowiedział przed burmistrzem wykład w dużym holu Princeton pełnym ludzi: "Nigdy nie zdawałem sobie sprawy z tego, że aż tylu Amerykanów jest zainteresowanych analizą napięcia."
Einstein otrzymał Nagrodę Nobla w 1921r. za pracę nad efektem fotoelektrycznym. Jednak w grudniu 1922r. nie był on obecny na rozdaniu tych nagród, ponieważ był wtedy w podróży po Japonii. W tym czasie zwiedził dużo miejsc na świecie. W 1922r. odwiedził Paryż, a w 1923r. Palestynę. Po dokonaniu w 1924r. ostatnich ważniejszych odkryć naukowych o stosunku fal z materią, w 1925r. odbył on daleką podróż, tym razem do Ameryki Południowej.
Wśród większych wyróżnień, które otrzymał był Copley Medal z Towarzystwa Królewskiego w 1925r. oraz w 1926r. Złoty Medal Królewskiego Towarzystwa Astronomicznego.
Niels Bohr i Einstein prowadzili debatę na temat teorii kwantowej na konferencji w Solvay w 1927r. Niels Bohr, de Broglie, Heisenbergi, Schrrodinger i Dirac byli razem na konferencji. Einstein w czasie konferencji: "... prawie nic nie powiedział prócz zaprezentowania prostego sprzeciwu do prawdopodobnych interpretacji... Następnie zamilknął..."
Rzeczywiście życie Einsteina było gorączkowe, a w 1928r. przeżył załamanie psychiczne z powodu przepracowania, jednak udało mu się odzyskać siły.
W 1930r. znowu rozpoczął międzynarodowe wizyty i wrócił do Stanów Zjednoczonych. Trzecia wizyta w USA w 1932r. była spowodowana ofertą pracy w Princeton. Plan polegał na tym, że spędzałby on siedem miesięcy w roku w Berlinie, a pięć w Princeton. Einstein zgodził się na to i w 1932r. w grudniu opuścił Niemcy i wyjechał do USA. W następnym miesiącu w Niemczech pojawili się naziści, więc Einstein już nigdy tam nie wrócił.
W 1933r. podróżował po Europie, odwiedzając Oxford, Glesgow, Brukselę i Zurych. Ofert pracy w różnych akademiach, o które tak się starał w 1901r., było teraz dużo. Otrzymał on oferty z Jeruzalem, Leiden, Oxfordu, Madrytu i Paryża.
To, co miało być jedynie wizytą, stało się trwałą umową w 1935r., kiedy po jego staraniach przyznano mu mieszkanie na stałe w USA. W Princeton swoją pracą starał się ujednolicić prawa fizyki. Jednak borykał się w tym z dużymi problemami i napisał: "Zamknąłem się w dość beznadziejnych problemach naukowych - jako stary człowiek postanowiłem odseparować się od tutejszego społeczeństwa."
W 1940r. Einstein stał się obywatelem USA, jednak zdecydował się zachować szwajcarskie obywatelstwo. Podczas całego życia miał on duży wkład w sprawę pokoju. W 1944r. miał też wkład w sprawy wojny przez wystawienie na aukcji swojej własnoręcznie napisanej w 1905r. pracy na temat względności. Jej cena wyniosła sześć milionów dolarów, a dzisiaj znajduje się ona w Bibliotece Kongresu.
W 1949r. Einstein podupadł na zdrowiu. Pobyt w szpitalu pomógł mu odzyskać siły, lecz zaczął się przygotowywać do śmierci spisując w 1950r. testament. Swoje prace naukowe zostawił Hebrajskiemu Uniwersytetowi w Jerozolimie, na otwarcie którego zebrał fundusze podczas pierwszej wizyty w USA i którego był dyrektorem od 1925 do 1928r., jednak w 1933r. odrzucił ofertę pracy, gdyż miał krytyczny stosunek do zarządu Uniwersytetu.
W jego życiu było jeszcze jedno ważne wydarzenie. Po śmierci pierwszego prezydenta Izraela, rząd Izraela zaproponował Einsteinowi objęcie tego stanowiska. Odmówił on jednak, lecz przyjął posadę ambasadora, by nie obrazić rządu Izraela.
Tydzień przed swoją śmiercią Einstein podpisał swój ostatni list. Adresowany był on do Bertranda Russela, w którym to liście Einstein zgodził się podpisać pod manifestem do wszystkich narodów o zaprzestanie stosowania broni nuklearnej. Bardzo odpowiednim było to, że jednym z jego ostatnich czynów było przysłużenie się całym swoim życiem sprawie pokoju na świecie.
Einstein został poddany kremacji w Trenton, w New Jersey o godz. 16.00 18 kwietnia 1955r. (jest to data jego śmierci). Jego prochy zostały rozrzucone w nieznanym miejscu.