Renyi Alfred

Matematycy Odsłon: 986

Alfred Renyi urodził się 20 marca 1920 roku w Budapeszcie. Tu uczęszczał do gimnazjum humanistycznego, wykazując szczególne zainteresowania starożytną Grecją, czego dowodem jest podjecie studiów filozoficznych równocześnie ze studiami matematycznymi, które rozpoczął w 1939 roku po zwycięstwie w konkursie matematycznym. W roku 1944 dostał się do obozu pracy, z którego uciekł. Przerwane studia kończy w 1944 roku, a w 1945 roku uzyskuje stopień doktora na uniwersytecie w Szegedzie za rozprawę doktorską napisaną pod kierunkiem F. Riesza. W latach 1946 - 47 przebywa w Leningradzie, gdzie współpracuje z Linnikiem. Współpraca ta owocuje ważnymi wynikami w teorii liczb. Ulepszył on metodę sita Linnika, a w 1949 roku rozwinął pokrewną metodę, bazującą na probabilistycznych pojęciach i prowadzącą do ważnych wyników z teorii liczb. Pobyt w Leningradzie zaważył na dalszej karierze matematycznej A. Renyiego, bowiem tutaj jego zainteresowania naukowe zostały skierowane na zagadnienia teorii prawdopodobieństwa. Po powrocie na Węgry prowadził najpierw wykłady z teorii prawdopodobieństwa na Uniwersytecie Budapeszteńskim, a następnie objął kierownictwo powierzonej mu katedry rachunku prawdopodobieństwa na Uniwersytecie Debreczyńskim. Po prawie dwuletnim pobycie w Debreczynie wrócił do Budapesztu, by kierować pracami Instytutu Matematycznego Węgierskiej Akademii Nauk.

Dorobek naukowy A. Renyiego zawarty w 202 publikacjach, napisanych w okresie 24 lat, świadczy o jego ogromnej energii i wielkim talencie. Trudno wymienić tu wszystkie nawet najważniejsze osiągnięcia naukowe A. Renyiego. Za najciekawsze uważa się wyniki dotyczące statystyk porządkowych (bazujące na wykorzystaniu rozkładu wykładniczego), warunkowych przestrzeni prawdopodobieństwa, istotnych uogólnień klasycznych nierówności prawdopodobieństwa, uogólnienia pojęcia entropii, charakteryzacji procesu Poissona, sum zmiennych losowych o losowej liczbie składników, tzw. "mixing" ciągów zmiennych. losowych, grafów losowych, zastosowań teorii inlorniacji w dowodach klasycznych twierdzeń granicznych, i kstremalnych obserwacji, rozkładu geometrycznego, stabilnych ciągów zdarzeń, macierzy losowych, matematycznych modeli procesów biologicznych, drzew, teorii koili iwania i zastosowań teorii prawdopodobieństwa w innych działach matematyki.

Wielka pasja dydaktyczna A. Renyiego przyczyniła się do wykształcenia wielu znanych dziś na całym świecie probabilistów. Jego książka z teorii prawdopodobieństwa i teorii informacji należy do najbardziej poczytnych, o czym świadczą liczne wydania i tłumaczenia. W "Listach o prawdopodobieństwie" i "Dialogach o matematyce" ujawniają się żywe i głębokie zainteresowania A. Renyiego historią matematyki i teorii prawdopodobieństwa. Zawarte w nich zmyślone rozmowy między historycznymi postaciami rzucają światło na współczesne kontrowersje matematyczne widziane oczyma starożytnych. Książki te stanowią również piękny przykład popularyzacji nauki. Alfred Renyi zmarł na raka 1 lutego 1970 roku.