Bartel Kazimierz
ur: 3 marca 1882 we Lwowie
zm: 26 lipca 1941
Kazimierz Bartel urodził się 3 marca 1882, natomiast zmarł 26 lipca 1941 - polski polityk, matematyk, rektor Politechniki Lwowskiej. Poseł na Sejm, pierwszy premier Polski po przewrocie majowym, senator. Zamordowany przez hitlerowców. Jego prace dotyczyły głównie geometrii.
Kazimierz Bartel urodził się we Lwowie 3 marca 1882. Po ukończeniu tamtejszego gimnazjum wstąpił na Politechnikę Lwowską, na wydział budowy maszyn. Po zakończeniu studiów w 1907 pozostał na uczelni jako asystent w Katedrze Geometrii Wykreślnej. W 1914 zakończył przewód doktorski.
Podczas I wojny światowej wcielony do armii austro-węgierskiej. Do Lwowa powrócił w 1918. W 1919 brał udział w walkach polsko-ukraińskich jako dowódca wojsk kolejowych i komendant obrony Dworca Głównego.
Sukcesy na tym polu spowodowały, że po zakończeniu walk i odblokowaniu miasta został wybrany ministrem kolejnictwa. W 1922 został wybrany do Sejmu i posłował nieprzerwanie do 1930. Po zamachu majowym Piłsudskiego został mianowany premierem i pełnił tę funkcję trzykrotnie do 1930. W czasie premierostwa samego Piłsudskiego pełnił funkcję wicepremiera i ministra wyznań i oświecenia publicznego, a także w praktyce przewodził obradom Rady Ministrów. Jego zwolennicy podkreślali sprawność, z jaką łagodził spory i zarządzał państwem. Jego przeciwnicy natomiast widzieli w nim narzędzie ograniczania roli parlamentu (bartlowanie Sejmu). W 1930 zrezygnował z mandatu poselskiego i powrócił do kariery naukowej na Politechnice Lwowskiej. W tym samym roku został wybrany rektorem uczelni. Przyznano mu także tytuł doktora honoris causa oraz członkostwo w Polskiej Akademii Nauk.
W tym czasie opublikował swe najważniejsze dzieła, między innymi serię wykładów na temat perspektywy w malarstwie europejskim. Była to pierwsza taka publikacja w świecie. W 1937 został wybrany na senatora i pełnił tę funkcję do wybuchu wojny. We wrześniu 1939, w czasie obrony Lwowa przed natarciem wojsk niemieckich, K. Bartel stanął na czele Komitetu Obywatelskiego.
Po zajęciu Lwowa przez ZSRR pozwolono mu na kontynuowanie wykładów na politechnice. W 1940 został wraz z kilkoma innymi politykami i profesorami wezwany do Moskwy, gdzie zaproponowano mu miejsce w Radzie Najwyższej ZSRR. Bartel propozycję tę odrzucił.
Wkrótce po zajęciu Lwowa przez Niemcy 30 czerwca 1941, Bartel został aresztowany w ramach Akcji AB i przewieziony do więzienia Gestapo na ulicy Łąckiego. Zaproponowano mu utworzenie marionetkowego rządu okupowanej Polski. Bartel odmówił i na osobisty rozkaz Himmlera został rozstrzelany 26 lipca 1941. Miejsce jego pochówku pozostaje nieznane. Był odznaczony m.in. Orderem Orła Białego (1932).
