Żmurko Wawrzyniec
ur: 10 sierpnia 1824 w Jaworowie - Ukraina
zm: 3 kwietnia 1889 we Lwowie - Ukraina
Wawrzyniec Żmurko, syn chłopa z Jaworowa w ziemi przemyskiej, urodził się 10. VII. 1824. Po ukończeniu gimnazjum w Przemyślu i dwuletnich kursów filozoficznych we Lwowie udał się w r. 1846 na studia do Wiednia i tu utrzymując się z lekcji słuchał równocześnie wykładów na Uniwersytecie i Politechnice. Na podstawie rozprawy habilitacyjnej Beitrag zum Integralcalcul drukowanej w Sprawozdaniach z posiedzeń Akademii Umiejętności we Wiedniu został mianowany docentem Politechniki Wiedeńskiej w r. 1849. W r. 1851 otrzymał katedrę profesora matematyki w Akademii Technicznej we Lwowie. Szkoła ta zostaje w r. 1877 przekształcona na Politechnikę. W r. 1871 otrzymał Żmurko katedrę matematyki na Uniwersytecie Lwowskim i obowiązki swe na obu tych placówkach pełnił do r. 1884. Po ustąpieniu z katedry w Politechnice prowadził dalej wykłady na Uniwersytecie. Zmarł w r. 1889.
Na prace naukowe Żmurki składają się obszerniejsze dzieła i rozprawy umieszczane w czasopismach towarzystw naukowych, których był członkiem, a więc w publikacjach Akademii Umiejętności w Krakowie, w Wiedniu oraz w Pamiętniku Towarzystwa Nauk Ścisłych w Paryżu. Najważniejszym dziełem Żmurki (2 tomy wyd. w r. 1861, 1864) jest Wykład matematyki na podstawie ilości o dowolnych kierunkach. Treść dzieła obejmującego całość matematyki elementarnej i wyższej daje nam pełny wgląd w metodę wykładów autora. Wychodząc z zasady "że prawdy, które umiejętność w system wiąże, muszą być tak uporządkowane, by każda następna wynikała z poprzedzającej, i była źródłem dla następnej" rozwija tezy o istocie ilości przestrzennych i wzajemnym stosunku elementów przestrzeni, tego jak mówił "przybytku ilości różnego rodzaju".
Rozprawy Żmurki w języku polskim i niemieckim obejmują wyłącznie zagadnienia z dziedziny matematyki wyższej; nie będziemy tu obszerniej omawiać ich bogatej treści, zwrócimy uwagę na jedną z nich, a mianowicie Badania w dziedzinie nauki o równaniach oparte na poglądach analityczno - geometrycznych w przestrzeni z r. 1879. Ta cenna rozprawa, poświęcona Józefowi Ignacemu Kraszewskiemu w roku jego jubileuszu, zawiera dokładny opis przyrządów matematycznych, których wynalazcą był Żmurko. Te przyrządy konograficzne, które twórca uważał za rozszerzenie zasady cyrkla, miały ułatwiać kreślenie krzywych stożkowych. Najbardziej pomysłowym przyrządem był integrator, służący do graficznego rozwiązywania zadań rachunku całkowego. Przyrządy Żmurki zostały odznaczone medalami i nagrodami na wystawie w Wiedniu w r. 1873, we Lwowie w r. 1877, w Paryżu w r. 1878 oraz Londynie w r. 1878.
