M-Blog

Garbiński Kajetan

Garbiński Kajetan

ur: 7 sierpnia 1796 w Warszawie - Polska

zm: 6 maja 1847 w Warszawie - Polska


Bardzo ciekawą postacią jest profesor Kajetan Garbiński. Po śmierci Dąbrowskiego objął wykłady geometrii analitycznej, a wcześniej, bo w r. 1822, wykładał geometrię wykreślną. Program tej nowej w Uniwersytecie Warszawskim dyscypliny rozłożony na dwa lata obejmował wedle planu Garbińskiego następujące zagadnienia: na I roku pewne rozdziały stereometrii, dotyczące wzajemnego położenia punktów, prostych i płaszczyzn w przestrzeni. Następnie problem powstawania powierzchni i to zarówno przez ruch postępowy figury płaskiej w przestrzeni, jak też i przez jej obrót dokoła obranej osi. Dość dużo miejsca poświęcił Garbiński powierzchniom krzywym powstającym przez ruch linii prostej w przestrzeni; nazywa je "powierzchniami powłóczącymi". Z tego ostatniego zagadnienia wyprowadza bryły obrotowe jako szczególny przypadek. Dalszym obszernie opracowanym tematem jest wyznaczanie płaszczyzn stycznych do danych powierzchni, i to najpierw jednej, a następnie kilku. Dokładnie opracował również Garbiński zagadnienie przenikania się brył, stosując tu osiągnięcia Monge'a i Bineta.

O szerokim zakresie zainteresowań tego matematyka świadczy jego spuścizna naukowa: Rys filozoficzny zasad rachunku losów, czyli rachunku prawdopodobieństwa, Warszawa 1823. Nowy sposób rozwiązania dwóch zagadnień geometrycznych, podanych w XV tomie pisma ,,Annales de Mathematiąues", Rocz. Warsz. Tow. Przyj. Nauk. 1827. Niektóre uwagi względem linii prostej przecinającej cztery inne dane w przestrzeni w ten sposób, że każde dwie ze czterech danych nie leżą na jednej płaszczyźnie. Rocznik Tow. Przyj. Nauk. 1830. Wykład syntetyczny własności powierzchni skośnych z ich przystosowaniem do konstrukcji machin, sklepień kamiennych itp. Rozprawy napisane dla otrzymania stopnia doktorskiego, Warszawa 1822. Sposób graficzny kreślenia stycznych do linii spiralnej ostrokręgowej. Warszawa 1825. Toż w Annales Mathematiąues 1825.

Garbiński urodził się w r. 1795 w Warszawie; w 14 roku życia wstąpił do Kolegium pijarów, a w r. 1815 przeniósł się na dwuroczny kurs klasy VI do Liceum Warszawskiego i tam w r. 1816 złożył egzamin "dojrzałości akademickiej". Po czym został powołany na kandydata stanu nauczycielskiego. "Nim się w zupełności - pisze Garbiński - albo raczej uroczyście Uniwersytet w tutejszej stolicy rozwinął, słuchałem w nim wykładów matematyki, a szczególniej algebry wyższej, rachunku differencjalnego i integralnego, geometrii analitycznej pod prof. Armińskim i Dąbrowskim". Po złożeniu egzaminu publicznego wobec Komisji, której przewodniczył Staszic, został Garbiński wysłany na studia do Paryża dla poznania głównie geometrii wykreślnej. Słuchał wykładów Girarda, Hachette'a, Cauchy'ego. Po powrocie w r. 1819 rozpoczął wykłady geometrii wykreślnej na Uniwersytecie i nauczanie matematyki elementarnej w klasach wyższych Liceum Warszawskiego. Po uzyskaniu w r. 1821 stopnia magistra, otrzymuje w r. 1822 stopień doktora filozofii. W powstaniu r. 1831 brał Garbiński czynny udział i po upadku powstania został z Uniwersytetu usunięty.

Podkreślić należy zasługi Garbińskiego w pracach organizacyjnych Instytutu Politechnicznego, którego dyrektorem był od r. 1825. Instytut ten, przyszły zawiązek Politechniki, był właściwie oddziałem Wydziału filozoficznego Uniwersytetu. Równocześnie powołany został na członka Warszawskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

Nie mogąc po zwolnieniu z Uniwersytetu uzyskać ani poborów, ani odpowiedniego stanowiska, opuścił Garbiński Warszawę i pracował w majątkach Zamoyskich kolejno w Lubelskiem, potem w Stanisławowskiem, gdzie dał się poznać jako znakomity gospodarz rolny i jako doskonały organizator wydawnictwa "Roczników Gospodarstwa Krajowego". Pod koniec życia wrócił do Warszawy, gdzie zmarł w r. 1847 przeżywszy zaledwie 52 lata.

Related Articles

logo 2022 joomla footer

© 2022 Tomasz Grębski MATEMATYKA